Zwiedzanie Wrocławia i poznanie wszystkich najciekawszych zabytków z pewnością dostarczy nam świetnej rozrywki na kilka dni. Długa i niezwykle bogata historia Miasta Stu Mostów pozostawiła po sobie wiele śladów, które dziś opowiadają dzieje wielokulturowego miasta, w którym widoczne są zarówno wpływy czeskie, jak i niemieckie. Dzięki naszemu przewodnikowi po Stolicy Dolnego Śląska poznasz wszystkie najciekawsze zabytki oraz wiążące się z nimi opowieści. Dowiesz się, która królowa podziwiała Panoramę Racławicką, jakie sekrety skrywa leśnicki zamek oraz jaki związek mają czarownice z małym mostkiem zawieszonym między wieżami katedry św. Marii Magdaleny!
Spis treści:
Ostrów Tumski
Most Pokutnic
Panorama Racławicka
Zamek w Leśnicy
Zaczynamy zwiedzanie od najstarszej, zabytkowej części Wrocławia, czyli Ostrowa Tumskiego, w miejscu, gdzie wszystko się zaczęło…
Ostrów Tumski jest najstarszą zabytkową częścią Wrocławia. Etymologii jego nazwy należy szukać w języku staropolskim, w którym ostrowy oznaczały wyspy. Ostrów Tumski stanowił niegdyś osobną wyspę, jednak część Odry została zasypana po roku 1807, kiedy likwidowano część fos okalających tę część miasta. Dziś Ostrów Tumski słynie między innymi z tego, że w X wieku znajdował się tam drewniany gród otoczonym ziemnym wałem, stanowiący siedzibę pierwszych Piastów. W 1163 roku gród został najechany przez powracającego z wygnania Bolesława Wysokiego, wnuka Bolesława Krzywoustego. Trzy lata później, aby podnieść poziom obronności grodu i wzmocnić jego konstrukcję, drewniane elementy zastąpiono zabudową murowaną. W ten sposób powstała okazała rezydencja utrzymana w stylu romańskim. Składały się na nią dom biskupi, pałac książęcy, opactwo, kaplica relikwiarzowa oraz dworska kaplica romańska. Wszystkie obiekty zostały wybudowane z cegły. Stopniowy rozwój Ostrowa Tumskiego sprawił, że w XIII wieku gród przeistoczył się w zamek, a otaczający go ziemny wał został zastąpiony solidnym murem obronnym z dwiema wieżami. W tym samym okresie w południowej części Ostrowa rozpoczęto budowę kaplicy grobowej pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Obecnie zabudowania te może podziwiać jako kościół św. Marcina. Jednym z punktów zwrotnych w historii Ostrowa Tumskiego okazał się 1315 rok, kiedy to został on sprzedany władzom kościelnym. Wówczas teren wyspy został wyjęty spod świeckiej jurysdykcji, czego nie omieszkali wykorzystać drobni złodzieje, ukrywający się w murach Ostrowa przed czekającą ich karą, egzekwowaną przez władze świeckie. Zwierzchnicy kościoła wprowadzili na terenie ostrowa własne zasady, a jedną z ciekawszych był obowiązek ściągania nakrycia głowy podczas wchodzenia na Most Tumski. Co znamienne, reguła ta obowiązywała również koronowane głowy. Wraz z upływem czasu na Ostrowie Tumskim coraz bardziej umacniała się władza biskupów, którzy na początki XVI wieku nakazali zburzyć zbędny im zamek wraz z fortyfikacjami. Ponadto zasypano część koryta Odry dzielącą Ostrów od Ołbina i Szczytnik. Aby upamiętnić to wydarzenie pozostawiono jedynie niewielki staw znajdujący się obecnie na terenie Ogrodu Botanicznego. Cała zabudowa Ostrowa Tumskiego odniosła spore zniszczenie podczas II wojny światowej. Część domów odbudowano dopiero w latach 80. XX wieku. Jednak wiele zabytków, po niewielkiej renowacji, możemy nadal podziwiać, w tym monumentalną, gotycką katedrę św. Jana Chrzciciela, kościół św. Krzyża oraz Muzeum Archidiecezjalne, w którym zgromadzono liczne eksponaty poświęcone sztuce sakralnej. Jednym z nich jest słynna Księga Henrykowska, której powstanie datuje się na XII wiek. To właśnie w niej znajduje się pierwsze znane nam dziś zadanie zapisane w języku polskim: Daj ać ja pobruszę, a ty poczywaj, co oznacza: Daj, ja pomielę [ziarno], a ty odpocznij.
Kiedy można zwiedzić Ostrów Tumski we Wrocławiu i ile to kosztuje?
Godziny, ceny i warunki zwiedzania wrocławskich zabytków znajdujących się na Ostrowie Tumskim różnią się w zależności od obiektu. I tak Archikatedra pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela dostępna jest dla turystów tylko wtedy, gdy nie trwa tam żadne nabożeństwo.
Godziny otwarcia Katedry:
Od czerwca do września taras widokowy udostępniony jest dla zwiedzających:
- poniedziałek – sobota: od 10:00 do 17:30;
- niedziela i święta: od 14:00 do 17:00.
Taras widokowy może być niedostępny dla zwiedzających ze względu na niekorzystne warunki atmosferyczne.
Od czerwca do września możemy także podziwiać kaplice barokowe w następujących godzinach:
- poniedziałek – sobota: od 10:00 do 17:30;
- niedziele i święta: od 14.00 do 17.30.
Mostek Pokutnic, czyli zwiedzanie mrocznych zakątków Wrocławia
Mostek Pokutnic, zwany inaczej Mostkiem Czarownic, to jeden z ciekawszych wrocławskich zabytków, skrywających mroczną tajemnicę. Jednocześnie stanowi on jeden z ciekawszych punktów widokowych w Stolicy Dolnego Śląska. Został zawieszony na wysokości 45 m pomiędzy dwiema wieżami katedry św. Marii Magdaleny. Jaka jest jego historia? Pierwsze znane nam wzmianki dotyczące Mostku Pokutnic pojawiły się w 1459 roku, zatem w niedługim czasie po ukończeniu obu wież. Już wówczas musiał budzić ogromne wrażenie na mieszkańcach miasta. Pewnego razu stał się nawet sceną dla orkiestry, która zagrała tam podniebny koncert. W 1887 roku, chcąc uczcić urodziny cesarza Wilhelma I, puszczono z niego fajerwerki. Niestety uroczystość zakończyła się pożarem. Spłonął zarówno Mostek, jak i obydwie wieże. Cała konstrukcja została odbudowana w latach 1888-1892. Przez kilkadziesiąt lat Mostek trwał na swoim miejscu, po czym został ponownie zniszczony 17 maja 1945 roku, krótko po zakończeniu oblężenia Wrocławia. Południowa wieża katedry została wówczas rozerwana wybuchem miny, pociągając za sobą Mostek. Na odbudowę trzeba było czekać aż do początku XXI wieku. Przez te wszystkie lata Mostek Pokutnic pobudzał nie tylko ciekawość, ale też fantazję miejscowej ludności, w związku z czym obrósł legendami, które mogą budzić dreszczyk grozy. Według jednego z takich podań po zmroku na Mostku pojawiały się pokutujące dusze zmarłych. Mieszkańcy Wrocławia nocami słyszeli dobiedzające z góry potępieńcze jęki oraz odgłosy zamiatania podłogi. Taką karę miały ponosić dusze dziewcząt, które za życia wolały się bawić i flirtować z mężczyznami zamiast wypełniać obowiązki, jakie nakładało na nie wejście w stan małżeński. To, czego nie chciały robić za życia, dopadało je po śmierci – miały po wieczne czasy sprzątać kładkę, cierpiąc przy tym katusze. Niektóre matki wykorzystywały te mroczne opowieści jako środek wychowawczy. Przyprowadzały swoje nieposłuszne i leniwe córki pod Mostek Pokutnic, uświadamiając im, jakie los je czeka, jeśli nie zmienią swojego postępowania.
Kiedy można zwiedzać Mostek Czarownic we Wrocławiu i ile to kosztuje?
Punkt widokowy czynny jest w godzinach od 10:00 do 19:00. Dostępne są dwa rodzaje biletów:
- ulgowe, który obejmuje dzieci od 5 do 13 roku życia oraz osoby, które ukończyły 65 lat, dostaniemy w cenie 3 zł;
- za bilet normalny zapłacimy 5 zł.
Wszystkie środki finansowe uzyskane ze sprzedaży biletów przeznaczone są na utrzymanie i renowację Katedry św. Marii Magdaleny.
Aby móc wykonać sesję fotograficzną lub filmową na Mostku Pokutnic, należy uzyskać pisemną zgodę parafialne administracji.
Panorama Racławicka, czyli co zwiedzają we Wrocławiu miłośnicy sztuki i historii
Obiekt nazwany Panoramą Racławicką, stanowiąca oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu, słynie z ogromnego obrazu w formie panoramy – Bitwy pod Racławicami autorstwa Wojciecha Kossaka i Jana Styki. Malarze zaprezentowali na płótnie jeden z momentów zwrotnych insurekcji kościuszkowskiej, czyli polsko-rosyjską bitwę, która odbyła się w 1794 roku pod wsią Racławice. Generał Tadeusz Kościuszko poprowadził wówczas polskie wojsko do zwycięstwa nad żołnierzami rosyjskimi dowodzonymi przez generała Aleksandra Tormasowa. Bitwa pod Racławicami została namalowana na przełomie lat 1893-1894 z okazji obchodów setnej rocznicy insurekcji kościuszkowskiej. Miał też stanowić atrakcję podczas Powszechnej Wystawy Krajowej. Panorama została zamówiona radę miejską Lwowa i właśnie w tym mieście była wystawiana do 1994 roku w specjalnie przygotowanym budynku rotundy. Obraz przez rok przebywał także w Budapeszcie, gdzie obejżało go 800 tysięcy Węgrów. II wojna światowa obeszła się z Bitwą pod Racławicami wyjątkowo łagodnie, a to dzięki lwowskiemu klasztorowi bernardynów, który ocalił ją przed dewastacją z rąk żołnierzy Armii Czerwonej. Jak obraz trafił do Polski? Otóż po zakończeniu działań wojennych Polska wystosowała roszczenia o prawo do części lwowskich zbiorów muzealnych. Wśród dzieł, do których przyznano nam prawo, znalazła się także słynna panorama. W 1946 roku przewieziono ją do Wrocławia, gdzie jednak nie od razu ujrzała światło dzienne. Powojenna atmosfera nie sprzyjała bowiem temu, aby wystawiać na piedestał symbol polskiego zwycięstwa nad wojskami rosyjskimi. Dopiero w latach 60. XX wieku w Muzeum Śląskim, które obecnie znamy jako Muzeum Narodowe, zaczęto prezentować zwiedzającym fragmenty obrazu. Po upływie 20 lat, w 1980 roku podjęto decyzje o tym, aby zaprezentować Bitwę pod Racławicami w pełnej krasie, a oficjalne odsłonięcie nastąpiło pięć lat później.
Zwiedzanie wrocławskiej Panoramy Racławickiej – poznaj ceny biletów, godziny otwarcia oraz sprawdź, gdzie zaparkować
Panorama Racławicka nie bez powodu została uznana za jedną z najważniejszych, historycznych atrakcji Wrocławia. Obraz wzbudził zachwyt papieża Jana Pawła II, króla Belgii Alberta II czy królowej Holandii Beatrix. Ponadto nieustannie przyciąga do stolicy Dolnego Śląska miłośników malarstwa historycznego. Panoramę Racławicką można podziwiać w okresie od 18 kwietnia do 30 września 2017 roku. Muzeum otwarte jest codziennie w godzinach od 9:00 do 17:00. Nie musimy się obawiać tego, że pośród tłumów turystów nie dojrzymy obrazu, ponieważ zwiedzanie podzielone jest na 30-minutowe tury. Dzięki temu zapewniona jest odpowiednia przepustowość obiektu i komfortowe warunki dla wszystkich odwiedzających. Podczas oglądania możemy wysłuchać komentarzu narratora, który opowiada o genezie obrazu, jego symbolice oraz przebiegu samej bitwy. Jak wygląda cennik:
- bilet ulgowy: 30 zł;
- bilet normalny: 22 zł;
- bilet rodzinny: 23 zł/os. (dwoje rodziców/opiekunów z dzieckiem/dziećmi w wieku od 7 do 15 lat;
Bezpłatne wejście przysługuje:
- dzieciom w wieku do 7 lat;
- pracownikom muzeów;
- członkom ICOM (Międzynarodowa Rada Muzeów);
- członkom ICOMOS (Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków).
Ponadto kupując bilet w kasie Panoramy Racławickiej, możemy bezpłatnie wejść na teren Muzeum Narodowego oraz Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu do końca roku, w którym dokonaliśmy zakupu biletu. Dodatkowo w ciągu miesiąca od daty zakupu możemy obejrzeć wystawę stałą Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu.
Chcąc zwiedzić Panoramę Racławicką nie musimy się martwić o to, gdzie zaparkować samochód. Na terenie przyległym do rotundy znajduje się bowiem całodobowy parking. Opłaty parkingowe za pierwszą godzinę postoju wynoszą:
- dla samochodu osobowego: 3,80 zł;
- dla busa: 6 zł;
- dla mikrobusu: 23,00 zł;
- dla autobusu: 29 zł.
Lubisz zwiedzać królewskie posiadłości? Nie przegap Zamku w Leśnicy, w zachodniej części Wrocławia!
Zamek w Leśnicy jest zabytkiem oddalonym od centrum Wrocławia o 15 km, ale z pewnością pokonać tę odległość, aby zobaczyć ten wspaniały barokowy pałac wraz z przyległym do niego kompleksem parkowym. Został on wzniesiony jeszcze w 1132 roku, kiedy to pełnił funkcję małego grodu obronnego. Od tego czasu przeszedł sporo modernizacji i znacznie zmienił zarówno funkcję, jak i wygląd. Podobnie jak wiele tego typu obiektów przechodził z rąk do rąk, aby na końcu wejść w posiadanie Gminy Wrocław. W 1201 roku w Zamku dokonał żywota Bolesław I Wysoki. Zgodnie z jego testamentem miejsce, w którym umrze miało zostać przekazane klasztorowi cystersów z Lubiąża. Jednak ostatnia wola zmarłego nie została wypełniona. Syn księcia, Henryk I Brodaty, miał inne plany co do pięknej posiadłości. Wolał ją zatrzymać dla siebie, a mnichom z Lubiąża przekazać wieś znaną nam jako Bartoszowa. Kiedy Księstwo wrocławskie przeszło pod panowanie Królestwa Czech, Zamek oddano w ręce zamożnych rodów mieszczańskich. Następnie przeszedł on pod jurysdykcję rodu Habsburgów, a w 1733 roku został zakupiony przez Zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą (chrześcijański zakon rycerski). Dwa lata później postanowiono o przebudowie Zamku, której podjął się architekt Christoph Hackner. To właśnie on nadał Zamkowi w Leśnicy barokowy charakter, który możemy podziwiać także dziś. W takim stanie zastali go też żołnierze francuscy i bawarscy, którzy obrali sobie Zamek na kwatery wojskowe podczas wojen napoleońskich. Poza żołnierzami w Leśnicy zatrzymali się też książę Hieronim Bonaparte oraz marszałek Michel Ney. Zarówno wojny napoleońskie, jak i II wojna światowa obeszły się z Zamkiem bardzo łaskawie. Po zakończeniu działań wojennych, w latach 1945-1953 pałac pozostawał opuszczony. Skutkiem takiego zaniedbania okazał się pożar, który wybuchł w 1953 roku. Szczęśliwie, po pożodze podjęto się odbudowy Zamku i przekształcono go w dom kultury, znany nam jako Centrum Kultury Zamek. Z leśnickim Zamkiem wiąże się także pewna legenda. W końcu cóż to za pałac bez niezwykłej legendy! Otóż mówi się, że zamkowe korytarze przemierza dusza starosty śląskiego – hrabiego Horatiusa von Forno. Starosta został bowiem na wieki potępiony po tym, jak w 1663 roku zainicjował masakrę na ludności chłopskiej ze Stabłowic. Chciał w ten sposób ukarać włościan sprzeciwiających się nakazowi likwidacji kościołów protestanckich. Według innego podania starosta nakazał zamordować pięćdziesiąt chłopskich rodzin (wraz z kobietami i dziećmi), które sprzeciwiając się przejściu na katolicyzm, schroniły się na pobliskim cmentarzu. Tam też zostali rozstrzelani, a ich ciała porzucono w wodzie.
Zamek w Leśnicy został wpisany na listę Europejskiego Szlaku Zamków i Pałaców. Jest to projekt realizowany przy współpracy Dolnośląskiej Organizacji Turystycznej oraz zamków i pałaców Dolnego Śląska. Celem projektu jest stworzenie paneuropejskiego szlaku pokazującego najciekawsze obiekty władzy świeckiej, czyli zamki i pałace.
To tylko część niezwykłych wrocławskich zabytków, które warto zobaczyć. Wrocław jest bowiem miastem, w którym najlepiej zatrzymać się najdłużej, aby móc w pełni poczuć jego niepowtarzalną atmosferę.
